دەستدرێژیەکەی دوێنێ لەسەر پەرلەمانتاری بزووتنەوەی گۆڕان د غالب محەمەد، جارێکی دیکە ئەوەی پشتڕاستکردەوە کە:
١) دەسەڵاتی سیاسی لە هەرێمی کوردستان لە حاڵەتی تەنگەنەفەسی سیاسیدا دەژیێ، هاوتەریب لەگەڵ ئەم حاڵەتە لە تەنگەنەفەسی، دەبینین رۆژانە مەودا و پانتایی ئازادی، دەربڕینی ئازاد، چاڵاکییە رۆژنامەنووسییەکان، کۆمەڵگەی مەدەنی تەسکتر و تەسکتر دەبێتەوە؛
٢) دوای سزادانی چاڵاکوان و ئازادیخوازانی بادینان لە لایەن بە ناو دادگایەکی هەولێر و بڕیاری دەستگیرکردنی ژمارەیەکی دیکە لە چاڵاکوانانی ئەو دەڤەرە، خەریک بوو دەڤەری سلێمانی خۆی هەڵکێشی و بە دەنگی بەرز پێمان بڵێ ئیتر ئەم شارە دەرگای کراوەیە بۆ ئەو کەسانەی کە لە بادینان و هەولێر راودەنرێن و پەنا دەبەنە بەر ناوچەی سلێمانی. بەڵام ئاشکرایە کە ئەم خۆهەڵکێشان و شانازییە تەمەنی درێژ نەبوو: ئەوەتا دوێنێ لەناو جەرگەی سلێمانی هێڕش کرایە سەر پەرلەمانتار د غالب محەمەد وە بەمەش خەریکە دوو ئەگەر یەکلا دەبنەوە: ١) ئەگەر ئەم هێڕشە دەستە رەشەکانی ناو یەکێتی نیشتمانی لە پشتیەوەین، ئەوا بێ سێ و دوو ئەو وەهمە کۆتایی دێت کە دەخوازێ بڵێ سلێمانی دورگەی ئارامی و هێمنییە، ئەو قەڵایەیە کە ئازادیخوازانی راونراو لە باوەش دەگرێ و ژیانیان دەپارێزێ؛ ٢) یا ئەوەتا دەسەڵاتی پارتی لە پشت ئەم دەستدرێژیەی سەر (د غالب)ەوەیە، بەمەش پارتی نەک هەر چاوی لەوەیە ئەم شانازیەی سلێمانی تێکبشکێنێ، بەڵکو دیسان پارتی دەخوازێ بەم کارەی یەکێتی تاقیبکاتەوە: ئاخر پارتی لە بادینان کادیر و چاڵاکوانی یەکێتی دەڕفێنێ یەکێتی هیچی پێ ناکرێ، لە هەولێر ئازادیخوازانی بادینان دادگاییدەکرێن و بە توندی سزادەدرێن یەکێتی هەر هیچ ناکات، وە ئەوەتا ئەمجارەشیان لە ناو جەرگی زۆنی دەسەڵاتی یەکێتی بە چەقۆ دەستدرێژی دەکرێتە سەر پەرلەمانتارێک، یەکێتی هەر هیچی پێناکرێ!
هەڵبەتە من پێش رووداوەکان نەکەوتم و وتم دوو "ئەگەر" یا گریمانە، بەڵام هەر یەکێکیان پشڕاست بێتەوە (دوای لێکۆڵینەوە و ساغبوونەوە) ئەوا لە هەردوو حاڵەتدا بە واتای کەوتن و چۆکدادانی شانازیی ناوچەی هەژموونی یەکێتییە!
٣) دەستدرێژی بۆ سەر د غالب یپێمان دەڵێ، ئەوەش پشتڕاست دەکاتەوە، کە هەرێمی کوردستان لە هەموو شتێکدا دوو ئیدارەیە، بەڵام ئەوە پشتڕاست بۆتەوە کە ئەم هەرێمە لە یەک شتدا یەک ئیدارە و یەک بڕیارە ئەویش ئیدارەی تێرۆری دەنگە ئازاکان، تۆقاندن، ترساندن و کپکردنی دەنگە ئازا و ئازادەکان و بێڕێزی کردنە بە یاسا و بەها مرۆییەکان. ئەمە جگە لەوەی کە یەک ئیدارەیی لە گەندەڵیشدا پشتڕاست بۆتەوە؛
٤) ساڵانێکی زۆرە دەسەڵاتدارانی کوردستان بەردەوام ئەوەیان بە گوێی خەڵک و کۆمەڵگەی نێو دەوڵەتیدا داوە کە گوایە هەرێمی کوردستان تاقە دورگەی ئارام و پڕ لە ئاسییشە، نەک هەر لە عێراق، بەڵکو تەنانەت لە هەموو رۆژهەڵاتی ناوڕاست. بەڵام لەگەڵ موشەکبرانکردنەکەی هەولێر، سزادانی چاڵاکوانان و دواتر دەستدرێژی بۆسەر پەرلەمانتار د غالب ئەوە یەکلا بوویەوە کە ئیتر ئەو تەنها شانازییەی هەرێم، کە ساڵانێکە پێی دەنازێ، کۆتایی هات؛ ئەم شانازییە چۆکی دادا.
دەرنجام: ئەم پێشوەچوون و گۆڕاوە یەکجار گرنگە، وە بێ سێ و دوو پاشەکشەیەکی جدییە لە دەسەڵاتی خۆماڵی هەرێمی کوردستاندا: أ- ئەم دەسەڵاتە دوا شانازی خۆی روو لە خەڵکی کوردستان لە دەست دەدات، لە کاتێکدا لە رەهەندەکانی دیکە وە سیستمی سیاسی و باری ئابووری و بژێوی هاوڵاتیان و زۆر بوری دیکە دەمێکە شانازیێکی لەدەستداوە؛ ب- تەنانەت لەوەش گرنگتر: ئەگەر چی ئەم دەسەڵاتە توانیبووی تا رادەیەک، وە لە راستیدا سالانێکیشە پێگەیەک، بە رێگای یاریکردنی کارتی حاڵەتی هێمنی و ئاسایش لە هەرێم، لە ئاستی نێو دەوڵەتی بۆ خۆی مسۆگەر بکات، بەڵام لە ئێستادا خەریکە ئەم کارتە گرنگە لەدەست دەدات. دواجار ئەم حاڵەتە وایکردووە کە ئەمریکییەکان بڵێن، ئەگەر وا بڕوات، ئێمە قوسڵیەکەمان لە هەولیر دادەخەین، جگە لەمەش تەنها لە ماوەی چەند رۆژێکدا وە لە چەند ئاستێکدا ئەمریکییەکان ئەو پەیامەیان بە روونی بە هەرێمی کوردستان گەیاندووە کە "ئەمریکا لایەنگری ئازادیی رۆژنامەگەرییە و . . .هتد.
بە دڵنیاییەوە، ئەگەر ئەم سەرکێشییەی دەسەڵات، بە تایبەتی دەسەڵاتی پارتی، هەر ئێستا نەوەستێندرێ ئەوا دوور نییە دەسەڵاتی هەرێم ببێتە هۆی بەریەککەوتنێک لەگەڵ کۆمەڵگەی نێو دەوڵەتی، بە تایبەتی لەگەڵ هاوپەیمانان، بەڵام زۆر بە تایبەتیش لەگەڵ ئەمریکا، بەریەککەوتنێک کە دەکرێ بگاتە رادەی بەریەککەوتنەکەی ریفراندۆمی ٢٠١٧ کە بووە هۆی ئەوەی هاوپەیمانان و ئەمریکا پشت لە کورد بکەن و کوردیش نیوەی خاکەکەی و تەنانەت زۆر شتی دیکەش لەدەست بدات. . . بە جەختکردنەوە دەیڵێم خەریکە ئەمریکا نەفەسی تەنگ دەبێت روو لە هەرێمی کوردستان و ئەو شتانەی لەوێ روو دەدەن: دەبێ هەمووان لەم نەفەس تەنگییەی ئەمریکا باش بگەن.
ئاخر دەسەڵاتی کوردی، زۆر بە تایبەتی مەسعود بارزانی بەش لە نەفەستەنگیی ئەمریکییەکان حاڵی نەبوو لە سەروبەندی ریفراندۆم؛ ئەمە نابێ ئەمجارەیان دووبارە ببێتەوە، قەوارەی کاریسەکە گەورەیە و. . . کاتیش زۆر کەمە!
سەرفرازی بۆ د غالب محەمەد و هەموو ئەوانەی بێ دودڵی خۆیان لە بەرەی د غالب محەمەد و ئازادیخوازاندان.
بورهان أ. یاسین، ٢٠٢١/٢/٢٧